Blog

 

Amerykański profesor Mitchel Resnick z Massachusetts Institute of Technology (MIT) w Stanach Zjednoczonych powiedział: By wychować ludzi na kreatywnych myślicieli, najlepiej uczyć ich metodami typowymi dla przedszkola. Po czym wymyślił i opracował Scratch. Jest to język programowania wizualnego do nauczania dzieci i młodzieży.

 

Założenia i istota

Scratch został opracowany z myślą o zainteresowaniu najmłodszych tworzeniem gier i animacji. Ma to umożliwić oswojenie się dziecka z komputerem i programowaniem i rozwój kreatywności, która pozwoliłaby w przyszłości na wykorzystanie nowoczesnych technologii. W zamyśle było stworzenie prostego, przyjaznego i bezpłatnego środowiska do nauki programowania, które umożliwiałoby pracę w różnych systemach operacyjnych.

Scratch spełnia te oczekiwania. Jest językiem obiektowym, przeznaczonym do nauczania dzieci od 8. roku życia podstaw programowania. Umożliwia nieskomplikowane tworzenie animacji, gier, muzyki i historyjek interaktywnych. Elementy języka układane są w określonym porządku podobnie jak puzzle, których kształt zresztą mają, tworząc kod dla danego obiektu. Obiekt może reagować na zdarzenia z zewnątrz, a postać, która ma być przypisana do konkretnego obiektu, może zostać pobrana z zasobnika, importowana z zewnątrz lub stworzona samodzielnie.

Wszystko to sprawia, że Scratch nie jest standardowym językiem programowania, a raczej zabawą wirtualnymi klockami, z których wykonuje się różne budowle. Każdy z klocków ma określone znaczenie, a wykonana z nich budowla jest programem.

W sieci jest dostępna w języku polskim strona serwisu społecznościowego Scratch. Serwis daje możliwość dzielenia się opiniami o języku i o stworzonych w nim pracach, które można zamieszczać i pobierać stworzone przez innych. Scratch można bezpłatnie pobrać ze strony domowej, ale można też pracować bezpośrednio w przeglądarce.

 

 

Programowanie

Po uruchomieniu Scratcha język polski można wybrać, klikając w globus w lewym górnym rogu ekranu. Pojawi się rozwijalna lista dostępnych języków, na której zaznaczamy opcję polski. Po lewej stronie ekranu jest scena, na której odbywa się praca. Umieszcza się na niej duszki, wykonujące polecenia i układane w skrypty, zrozumiałe dla komputera. Na program składają się skrypty, które zostały stworzone dla wszystkich duszków i dla sceny. Domyślnym duszkiem, znajdującym się na scenie, jest rudy kotek.

Środek ekranu to miejsce dla klocków (bloczków) do budowania skryptów i sterowania duszkiem. Klocki podzielone są na kategorie: Ruch, Wygląd, Dźwięk, Pisak, Dane, Zdarzenia, Kontrola, Czujniki, Wyrażenia. Każda kategoria oznaczona jest innym kolorem i tym samym kolorem oznaczone są należące do niej klocki. Kształtem przypominają one puzzle.

Z prawej strony jest obszar, w którym odbywa się budowa skryptów poprzez odpowiednie łączenie klocków. Dla każdego duszka tworzy się osobny obszar skryptów; podobnie swój obszar skryptów ma scena.

Uruchomienie programu następuje po kliknięciu w ikonkę zielonej flagi z prawej strony nad sceną. Zatrzymać program można, klikając symbol STOP (czerwony), umieszczony obok. Scratch jest tak skonstruowany, że użytkownik może poznawać jego kolejne elementy w trakcie pracy. Można uzyskać różne efekty: dodać nowego duszka, zmienić jego wygląd (kostium), zmienić tło, dźwięki, itp.

 

 

Nie tylko dla dzieci

Scratch jest doskonałym rozwiązaniem również dla rodziców, opiekunów i nauczycieli. Jest to sposób na opanowanie komputera nawet przez zatwardziałe „antytalenty” informatyczne. Zabawa w tworzenie różnych historyjek w Scratchu jest świetnym pomysłem na wspólną zabawę rodziców z dziećmi; rozwija kreatywność całej rodziny, a przy tym ją integruje. Jest to w dzisiejszych zabieganych czasach rzecz bezcenna.

Scratch jest językiem o tyle przystępnym, że zdejmuje z barków użytkownika barierę wejścia w postaci języka jako takiego – nie ma konieczności zapamiętywania konkretnych sformułowań i składni, a także późniejszego, żmudnego wyszukiwania literówek. Wizualna i blokowa natura języka pozwala od razu skupić się na głównym aspekcie programowania, jakim jest poszukiwanie kreatywnych rozwiązań, bez konieczności pokonania bariery wejścia.

Składanie wielokolorowych elementów Scratch'a pozwala na łagodniejszy start w programowaniu niż podjęcie próby nauczenia się jednego z „poważnych” języków. A gdy później przyjdzie czas i na nie – zdobyta wcześniej wiedza i praktyka tylko usprawnią proces nauki. Nic też nie stoi na przeszkodzie, aby niepewne swych zdolności informatycznych osoby dorosłe potraktowały Scratch jako swój pierwszy krok w świecie kodowania.

 

Autor: Konrad Bielawski,
specjalista ds. odzyskiwania danych w firmie DATA Lab. Informatyk z wykształcenia. Pasjonat sportów motorowych i brytyjskiego kina.